Πρόσωπο και Προσωπείο

Πρόσωπο ονομάζεται ο αληθινός μας εαυτός, τον οποίο δείχνουμε στους άλλους ανθρώπους με αυθορμητισμό και ειλικρίνεια. Ακόμη εκφράζει τα συναισθήματα, τις προθέσεις, τις επιθυμίες και τα πιστεύω του, ακόμα και αν αυτά διαφοροποιούνται σχετικά με πεποιθήσεις, πρότυπα και αξίες που έχει επιβάλλει ο κοινωνικός περίγυρος. Προσωπείο ονομάζεται η πλαστή εικόνα του εαυτού μας, δηλαδή η εικόνα που προβάλλουμε στους άλλους, ώστε να είμαστε αποδεκτοί. Συχνά, ο άνθρωπος, με στόχο να προστατέψει τον εαυτό του και τα συμφέροντά του, καταφεύγει σε μια υποκριτική στάση.

Η κοινωνία είναι μια συλλογική πραγματικότητα, στην οποία κυριαρχεί η ιδεολογία των πολλών ή, πιο σωστά, αυτών που την ελέγχουν. Ο άνθρωπος, λοιπόν, καταφεύγει πολλές φορές στη χρήση προσωπείου, κάτι που πραγματοποιεί λόγω του φόβου της κοινωνικής απόρριψης. Μέσω του προσωπείου ο άνθρωπος αποφεύγει τον κίνδυνο να έρθει σε σύγκρουση με τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην απόρριψη και την περιθωριοποίησή του. Σε πολλές περιπτώσεις το άτομο υποδύεται ρόλους για να αποκρύψει ελαττώματα ή αδυναμίες του και γενικότερα χαρακτηριστικά που θα τον εξέθεταν.

Η χρήση προσωπείου, προκειμένου να αποκρυφθεί η αληθινή ταυτότητα, έχει πολλές επιπτώσεις για το άτομο. Ειδικότερα, δρώντας με προσωπεία οι άνθρωποι χάνουν την ελευθερία τους να αποφασίζουν και να ενεργούν με βάση τις προσωπικές ανάγκες και επιθυμίες τους και απομακρύνονται από τον εαυτό τους. Το άτομο εγκλωβίζεται στην επίπλαστη εικόνα του εαυτού του και δεν καταβάλλει καμία προσπάθεια για να γνωρίσει ποιος πραγματικά είναι, να αναγνωρίσει και να διορθώσει τα αρνητικά του στοιχεία. Ταυτόχρονα, μέσω της χρήσης προσωπείων υπονομεύονται οι ανθρώπινες σχέσεις, αφού τα άτομα δε δρουν με αυθορμητισμό, αλληλοσεβασμό, ειλικρίνεια και ανιδιοτέλεια.

Επομένως, βασική επιδίωξη του ατόμου πρέπει να είναι η κατάκτηση της αυτογνωσίας, ώστε να γνωρίσει σε βάθος τον εαυτό του και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση. Οι άνθρωποι οφείλουν να φροντίζουν για την πνευματική τους καλλιέργεια, ώστε να έχουν τη δυνατότητα να υιοθετούν κριτική στάση απέναντι σε κάθε προσπάθεια χειραγώγησής τους. Τέλος, η προστασία της αυθεντικότητας του ανθρώπινου προσώπου μπορεί να επιτευχθεί και με τη συμβολή των φορέων αγωγής και παιδείας, ιδιαιτέρως της οικογένειας και του σχολείου.