Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για την κατάλληλη χρήση τους.
Διαφορές Ευθύ & Πλαγίου λόγου
Μία από τις ασκήσεις θεωρίας με την οποία θα έρθεις αντιμέτωπος-η στις εξετάσεις, είναι εκείνη που θα περιλαμβάνει τον ευθύ και τον πλάγιο λόγο. Για να μπορέσεις να τη λύσεις σωστά θα πρέπει να κατανοήσεις τις διαφορές Ευθύ & Πλαγίου λόγου αλλά και τον τρόπο μετατροπής από τον έναν στον άλλο λόγο.
Καταρχάς, ως ευθύ ορίζουμε το λόγο που αποτυπώνει με πιστότητα τα λόγια κάποιου, όπως ακριβώς τα είπε. Ο ευθύς λόγος προσδίδει αμεσότητα και θεατρικότητα σε ένα κείμενο, ενώ ταυτόχρονα αποφεύγεται η μονοτονία της αφήγησης. Δημιουργεί οικειότητα με τον ανάγνωση, προσελκύει το ενδιαφέρον του και πολλές φορές τον κάνει να ταυτίζεται με το συγγραφέα. Ακόμα, κάποιες φορές ενισχύει την πειστικότητα του συγγραφέα, καθώς ο αναγνώστης διαβάζει αυτό που πραγματικά ειπώθηκε, χωρίς παρερμηνείες.
Από την άλλη, στον πλάγιο λόγο μεταφέρονται τα λόγια ενός τρίτου προσώπου με έμμεσο τρόπο. Ο πλάγιος λόγος χρησιμοποιείται κυρίως σε αφηγηματικά κείμενα, όπου ο συγγραφέας παραθέτει τα λόγια ενός ήρωα με έμμεσο τρόπο. Ο συγγραφέας αποστασιοποιείται από τα λεγόμενα που παραθέτει και το ύφος γίνεται πιο απρόσωπο. Χαρακτηρίζεται από σοβαρότητα, τυπικότητα και επισημότητα. Προσδίδει στο κείμενο αντικειμενικότητα και αφηγηματικό χαρακτήρα. Πολλές φορές η μεταφορά των λόγων κάποιου σε πλάγιο λόγο ενέχει τον κίνδυνο αλλοίωσης ή παραποίησής τους.
Η εναλλαγή μεταξύ ευθύ και πλάγιου λόγου σε ένα κείμενο προσφέρει ποικιλία συναισθημάτων και εγείρει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Για την μετατροπή από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο προσέχουμε να μεταφέρουμε όλα τα στοιχεία της πρότασης. Αρχικά, θέτουμε το πρώτο πρόσωπο του διαλόγου ως υποκείμενο και χρησιμοποιούμε ρήματα όπως: είπε, ρώτησε, απάντησε, αναφέρει, παρακάλεσε, κτλ.
Στη συνέχεια, θέτουμε το άλλο πρόσωπο του διαλόγου στην αιτιατική και αλλάζουμε το πρόσωπο των ρημάτων από Α’ σε Γ’, ενώ μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουμε και το χρόνο του ρήματος. Φυσικά, δεν ξεχνάμε να βάλουμε συνδέσμους για να ενώσουμε τις προτάσεις όπως: ότι, πως, γιατί, να, αν. Τέλος, συμπληρώνουμε τη δεύτερη πρόταση του διαλόγου ως δευτερεύουσα που να εισάγεται με έναν από τους προηγούμενους συνδέσμους.
Στον ευθύ λόγο τα λόγια ενός προσώπου μπορεί να είναι μέσα σε εισαγωγικά («»), ενώ προηγείται διπλή τελεία (:). Όταν τον μετατρέπουμε σε πλάγιο λόγο, παραλείπουμε τα εισαγωγικά και τη διπλή τελεία, ενώ κάποιες λέξεις μπορεί να αλλάξουν ανάλογα με το νόημα.
Μάθε περισσότερα για τη Θεωρία της Έκθεσης, στο κανάλι μας στο YouTube: